MWG
29 June 2020
“ผมตกงานมา 3 เดือนแล้วครับพี่ พยายามสมัครงานไปหลายโรงงาน แต่ละที่บอกว่าช่วงโควิด ไม่รับคนงานเพิ่ม ผมเลยต้องมาอาศัยอยู่ในห้องเช่าเล็กๆกับเพื่อนแรงงานเมียนมาร์ด้วยกัน 3 คน เพื่อนผมยังโชคดีนะที่ได้ทำงานอาทิตย์ละ 2-3 วัน พอจะมีรายได้มาจ่ายค่าเช่าห้องและค่าข้าวอยู่บ้าง แต่ผมก็เกรงใจเพื่อนมากนะ แม้เพื่อนผมจะบอกว่าไม่เป็นไร ลำบากก็ต้องช่วยกัน ผมอยากได้งานทำ แต่เมื่อไม่มีที่ไหนรับคน ผมก็ต้องทนอยู่อย่างนี้ และวันนี้ผมมีเงินเหลือติดตัวแค่ 80บาท เองครับพี่” ตุน แรงงานหนุ่มชาวเมียนมา วัย 27 ปี บอกกับเราถึงสถานการณ์ความยากลำบากที่เขาต้องพยายามเอาตัวรอดให้ได้ในช่วงการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด19
.
ตุน พร้อมกับเพื่อนอีก 2 คน หนีความยากจนมาจาก รัฐยะไข่ ประเทศเมียนมาร์ เมื่อ 6 ปีที่แล้ว โดยเข้ามาเป็นล่ามให้กับโรงงานผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ ในจังหวัดสมุทรปราการ เขาได้ค่าจ้างรายวัน วันละ 315บาท และวันไหนที่ได้ทำงานล่วงเวลา เขาจะได้ชั่วโมงละ 62 บาท แต่ละเดือนเขาจะมีรายได้สูงสุดเฉลี่ย ไม่เกิน 13,000 บาท
.
“ตอนนั้นมันก็พอใช้นะครับพี่ ผมส่งเงินให้พ่อแม่ เดือนละ 5,000 - 8,000 บาท ขึ้นอยู่กับว่าเดือนนั้นมีโอทีมากน้อยแค่ไหน พอตกงานมา 3 เดือน ผมก็ไม่ได้ส่งเงินกลับบ้านอีกเลย เมื่อ 2 วันที่แล้วผมโทรคุยกับแม่ ผมบอกแม่ว่า ขอโทษนะครับแม่ ที่ไม่ได้ส่งเงินให้ แม่เขาก็บอกว่า ไม่เป็นไร แม่เข้าใจ ให้ผมสู้และอดทนนะ” ตุน เล่าให้เราฟังเพิ่มเติมถึงภาระหน้าที่ ที่เขาต้องรับผิดชอบครอบครัวตั้งแต่เขาจากบ้านมา
.
ตุน เข้ามาทำงานถูกต้องตามกฏหมาย และมีประกันสังคม แต่โชคร้ายที่ 3 เดือนก่อน เขามีเหตุต้องลาออกจากงาน โดยที่เขาไม่รู้เลยว่าการตัดสินใจของเขาจะมาประจวบเหมาะกับการระบาดของเชื้อโควิด 19 ที่ทวีความรุนแรงขึ้น จากเดิมหลายโรงงานต่างพร้อมอ้าแขนเปิดรับคนเข้าทำงานจำนวนมาก กลายเป็นทุกที่ต่างพร้อมใจกันลดกำลังคนลงอย่างต่อเนื่อง นี่จึงเป็นอีกเหตุผลที่ตุนต้องตกงานมาถึงวันนี้และ ไม่มีแม้กระทั่งสิทธิได้รับเงินชดเชยจากกองทุนประกันสังคม
.
“ผมไม่คิดว่ามันจะเกิดขึ้น ผมก็ต้องยอมรับ และต้องอดทนจนกว่าโรงงานจะเปิดรับคนอีกครั้ง วันนั้นมาถึงผมจะรีบไปสมัครคนแรกเลยครับ” ตุน บอกกับเราด้วยความหวัง
.
เมื่อเราถามถึงความฝันของเขา ตุนบอกกับเราว่า “ ผมทำงานมา5-6 ปี ส่งเงินให้ที่บ้านทุกเดือน ตอนนี้พ่อบอกว่าสร้างบ้านเกือบเสร็จแล้ว และหากผมได้งานทำอีก มีเงินส่งให้ที่บ้านเหมือนเดิม บ้านพ่อแม่ก็จะสร้างเสร็จ จากนั้นผมจะเริ่มเก็บเงินเอาไว้เป็นทุนไปเปิดร้านค้า กลับบ้านไปช่วยพ่อแม่ทำนา แต่แม่บอกผมว่า ที่ยะไข่ยังมีการสู้รบอยู่ ให้อยู่ทำงานเก็บเงินที่นี่ไปก่อนนะลูก” ตุนกล่าวทิ้งท้าย
.
ในสถานการณ์วิกฤติดังเช่น กรณีการระบาดของโรคโควิด-19 การตัดสินใจเดินทางกลับประเทศต้นทางของแรงงานข้ามชาติเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับแรงงานข้ามชาติทีได้รับผลกระทบ ที่ผ่านมาทั้งประเทศไทยและประเทศต้นทางยังขาดแผนการรองรับที่ชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่ต้องมีมาตรการในการเฝ้าระวังเป็นพิเศษดังเช่นในปัจจุบันนี้ ในปัจจุบันยังมีแรงงานข้ามชาติจำนวนที่ที่ตกค้างแบบไม่รู้อนาคตของตัวเองในประเทศไทยเป็นจำนวนมาก มาตรการการปิดชายแดน การห้ามแรงงานข้ามชาติเคลื่อนย้ายทำให้การตัดสินใจเดินทางกลับบ้านของแรงงานข้ามชาติเป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น การขาดการประสานงาน หารือและวางแผนร่วมกันระหว่างประเทศไทยและประเทศต้นทางกลายเป็นปัญหาที่ซ้ำเติมแรงงานข้ามชาติมากขึ้น
.
ทางเครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติขอเสนอให้รัฐบาลไทยและประเทศต้นทางมีมาตรการในการหารือร่วมกัน และกำหนดแนวทางในการจัดส่งแรงงานข้ามชาติกลับประเทศอย่างเป็นระบบ มีมาตรการในการตรวจสอบการได้รับสิทธิหรือการคุ้มครองสิทธิแรงงานที่จะต้องได้รับความกฎหมายก่อนกระบวนการเดินทางกลับ รวมถึงมีแผนและมาตรการรองรับแรงงานข้ามชาติที่จะเดินทางกลับเข้ามาทำงานในประเทศไทยอีกครั้งเมื่อประเทศไทยเข้าสู่ช่วงฟื้นฟูเศรษฐกิจในอนาคตอันใกล้ ที่สำคัญอย่างยิ่ง คือการมีแนวทางในการเตรียมความพร้อมสำหรับแรงงานที่จะเดินทางกลับประเทศต้นทางหลังจากสิ้นสุดกระบวนการจ้างในอนาคต
.
ทั้งในเรื่องการเตรียมความพร้อมสำหรับการกลับไปใช้ชีวิตในประเทศต้นทาง การพัฒนาทักษะฝีมือสำหรับการเป็นผู้ประกอบการหรือการทำงานในประเทศต้นทางอันจะเป็นทางเลือกในการทำงานนอกเหนือจากการเดินทางไปทำงานต่างประเทศของแรงงานข้ามชาติ การจัดทำมาตรการรองรับการใช้สิทธิประโยชน์ทางหลักประกันทางสังคมอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้การย้ายถิ่นอย่างปลอดภัยตามวิสัยทัศน์ร่วมกันของอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง ไม่ควรเป็นการเพียงการทำให้การเดินทางเข้ามาทำงานในประเทศปลายอย่างปลอดภัย แต่ควรหมายรวมถึงการทำงานอย่างปลอดภัยได้รับการคุ้มครองด้านสิทธิแรงงาน การเข้าถึงหลักประกันทางสังคม และหมายรวมถึงความปลอดภัยและมีทางเลือกในการเดินทางกลับประเทศต้นทาง การกลับคืนสู่สังคมในประเทศไทยต้นทาง และการมีทางเลือกในการประกอบสัมมาชีพของตนเองในอนาคต